De andere strip

Geplaatst op zaterdag 07 december 2013 @ 19:11 , 2289 keer bekeken

Na albums over zelfmoord bij kinderen, hoeren en hun klanten en de intense haat van tienermeisjes tegenover hun moeder, komt de Belgische scenarist Zidrou met 'Michel'. In die mozaiëkvertelling wordt het verhaal geschetst van een bejaarde dame die haar verstandelijk gehandicapte oudere zoon in huis blijft nemen. Maar de elastiek kan niet aangespannen blijven. 'Michel' is het relaas van de laatste dagen van die elastiek.

Nee, nee en nog eens nee. Decennialang werd de Belgische scenarist Zidrou ontmoedigd door talrijke uitgevers in binnen- en buitenland. Zijn volwassen scenario's werden door hen koudweg afgedaan als niet toegankelijk genoeg, laat staan dat een groot publiek ze ooit zou kunnen smaken. Hun advies: Zidrou zou zich beter concentreren op datgene waar hij bekend mee was geworden, humoristische strips à la Dokus de leerling, Margo en Oscar Pluis (later omgedoopt tot Vlooienbaal) en De Kannibrallen (met ex-Robbedoes-tekenaar Jean-Claude Fournier). "Maar ik geloofde wél in die verhalen en bleef er maar mee zeulen," vertelde Zidrou onlangs nog. "Opnieuw en opnieuw. Ik probeerde het eerst met Frans-Belgische tekenaars, maar net zoals bij de uitgevers bleef ik ook door hen maar vereenzelvigd worden als de scenarist van Dokus. Pas toen ik verhaal ging zoeken bij Spaanse tekenaars die niet op de hoogte waren van het bestaan van Dokus, en dus ook geen vooroordelen hadden, lukte het me."

Zo verscheen in 2011 het eerste album in 's mans nieuwe genre: 'Lydie', een aangrijpend boek over een vrouw die maar niet wil erkennen dat haar kind overleden is, en zelfs de school zo ver krijgt het in te schrijven. Afgelopen jaar verscheen 'Een mooie reis', gebaseerd op een tekening die Zidrou dertig jaar geleden, toen hij nog onderwijzer was, onder ogen kreeg. "Een vreemde tekening, hoor. Een huis met een bloedrood dak en zwarte regendruppels. het straalde een diep droefheid uit. Een psycholoog vertelde met dat die tekening, komende van een van mijn leerlingen, er op zou kunnen wijzen dat de jongen onbewuste zelfmoordneigingen had. Met die tekening in gedachten ben ik aan 'Een mooie reis' begonnen en heb ik me trachten te verplaatsen in de emoties van zo'n kind. Geen prettig onderwerp, maar ik ben als een spons. Alles wat ik zie, lees, ervaar, neem ik in me op zoals een acteur dat doet. Of dat nu een triest kind is, een boze tiener of een vrouwtje van zeventig." 

Michel

Het album over dat zeventigjarige vrouwtje is ondertussen ook verschenen. 72 is ze, om precies te zijn. Haar naam is Catherine Hubeau, en ze voert samen met haar 43-jarige zoon Michel de toon in de korte graphic novel 'Michel'. De jongen was ooit een dynamische flierefluiter, maar een auto-ongeluk deed anders over zijn lot beschikken. Na maanden in vegetatieve toestand aan het ziekenhuisbed te zijn gekluisterd, ontwaakte hij uit zijn coma. Zijn zware hersentrauma resulteerde in een verstandelijke beperking. Michel gedraagt zich nu als een kind van twaalf, kan amper zonder zijn moeder, maar heeft wel de fysiek, de behoeften en de spierkracht van een adolescent. En dus trekt zijn bejaarde moeder naar de seksshop om er 's mans favoriete pornovideo te kopen ('Wulpse tweelingen'), tolereert ze zijn woede-uitbarstingen, laat ze hem valsspelen met 'Vier op een rij' en offert ze zichzelf en haar laatste jaren op aan hem. "Ik leef zijn leven," zegt ze ergens. Bewonderenswaardig, maar terwijl haar zoon aan kracht toeneemt, verliest de moeder aan kracht (en optimisme).

Voor empathische lezers

'Michel' had een lange graphic novel kunnen worden waarin het verleden van het titelpersonage werd uitgediept, de Belgische staat een flinke veeg uit de pan zou hebben gekregen omdat het anno 2013 nog steeds geen fatsoenlijke opvang organiseert voor dit soort patiënten (vaak belanden ze op afdelingen voor demente bejaarden) en de moeizame thuissituatie van een te oude vrouw annex oudere zorgbehoevende zoon werd uitgespeeld. Scenarist Zidrou vermijdt echter al die voor de hand liggende valkuilen. HIj wilde expliciet géén educatief maatschappelijk werk brengen en nam zich voor zich enkel enkel te concentreren op de relatie tussen moeder en zoon. Dat doet hij niet door één langgerekt verhaal te brengen, maar eerder korte anekdotes aan te kaarten die de thuissituatie van Michel en -vooral- zijn moeder verduidelijkt.

Mede door het scenario-opbouw, de sterke ontwapenende personages en het knappe tekenwerk van Roger (Jazz Maynard), werkt die formule ook. Goed, zo nu en dan wil je meer te weten komen over hetgeen zich afspeelt en afspeelde ten huize van, maar 'Michel' is een boek voor de trage empathische lezer, die in staat is via details en kleinere gebeurtenissen een beeld te vormen van een uitzonderlijke situatie als dit. Een boek dat aan het denken zet, ontroert, boos en opstandig doet worden en respect afdwingt voor iedereen die in een gelijkaardige situatie zit. Niet dat alles kommer en kwel is, zo tonen auteurs Zidrou en Roger aan. Wel wordt duidelijk dat situaties als deze verdomde lastig zijn, en dat solidariteit grenzen kent. Een sociaal geëngageerde, intimistische mozaïekvertelling die -en dat is heus geen evidentie bij dit soort strips- allesbehalve melig, voorspelbaar of saai is.

Michel - Zidrou & Roger - Blloan - € 14,95

Bron: Geert De Weyer, cobra.be, 8/11/2013