De andere strip

Geplaatst op zaterdag 16 januari 2021 @ 17:11 , 1028 keer bekeken

Een beroemde muzikant vertrekt na de split van zijn band uit de stad en keert terug naar het dorp waar hij opgroeide en dat hij dacht voor eeuwig achter zich te hebben gelaten. Lang blijven zal hij dus niet doen, dénkt hij. Dat is min of meer het uitgangspunt van Ik kom van ver, maar blijf niet lang – die titel, prachtig! – maar het verhaal navertellen heeft niet zo veel zin, want net als in Wolven (2016), de eerste samenwerking van Ward Zwart en Enzo Smits, draait alles hier om sfeer.

Ik kom van ver, maar blijf niet lang is de laatste samenwerking van visueel kunstenaar Ward Zwart en filmmaker en scenarist Enzo Smits. Zwart overleed eind oktober. Hij werd 35.

Ian Curtis
‘1997. Last days of summer, baby.’ Zo opent het boek, en het vat gelijk het gevoel van het eerste hoofdstuk, want we volgen niet alleen muzikant Gus Jenssen, maar ook enkele jonge skaters, die in de laatste dagen van hun zomervakantie eindeloos rondhangen aan de skateramp en muziek maken. Naadloos lopen de verhaallijnen in elkaar over. We zien Cas op zijn skateboard door de brede straten glijden, walkman op de oren. Tijdens de repetitie van zijn band Misled Youth gaat hij zo in de muziek op dat hij zich Ian Curtis waant, een droomsequentie die doet denken aan Wolven, waarin een skater na een val op zijn hoofd hallucinaties heeft waarin James Dean plots opduikt.

Er zijn wel meer overeenkomsten tussen Wolven en Ik kom van ver, maar blijf niet lang. Ze baden in dezelfde sfeer: skaters, punkers, misfits, lone wolfs in T-shirts van Airwalk en Dickies. Zeer treffend zetten Zwart en Smits een wereld neer die ik niet uit eerste hand ken, maar waar ik me dankzij films als Gummo of de foto’s van ex-pro skater Ed Templeton iets bij kan voorstellen. Knap hoe Zwart en Smits zo sterk hun eigen universum weten neer te zetten, maar deze keer doen ze méér dan dat: in Ik kom van ver, maar blijf niet lang is het scenario ambitieuzer en complexer en dat doet het boek, dat ook een pak dikker is dan het vorige, deugd. Wolven speelde tijdens de zomer, wanneer de dagen langzaam in elkaar overvloeien, en bestond uit drie korte verhalen met een open einde, en ook Ik kom van ver, maar blijf niet lang is niet bepaald plot driven, maar het vertoont wel meer samenhang.

Deze keer blijven ze niet steken in de eeuwige zomer met de bijbehorende associaties à la Stand by me, maar loopt het verhaal verder oktober in, en daarna ook de winter. Dat resulteert in prachtige wintertaferelen met sneeuw, waarin Zwart zichzelf overtreft. En het geeft het verhaal meer diepte: terwijl de tieners ervan dromen hun dorp te verlaten, keert Gus ernaar terug, eerst nog in het idee dat hij niet lang zal blijven. Maar uiteindelijk moet hij toegeven dat hij er thuiskomt.

X-files
Opnieuw zijn er memorabele personages, zoals danger Dave, ofte Smakkie, die vermist is, waarna er theorieën over ufo’s de ronde doen. Buitenaards leven is een thema dat Enzo Smits lijkt te fascineren, en dat hoeft niet de verbazen. Smits en Zwart keren steeds terug naar die specifieke zoekende periode van geen kind meer, maar ook nog niet volwassen, en voor iedereen bij wie die coming of age in de jaren negentig plaatsvond, speelde The X-files daarin een rol, want the truth is out there. De bevreemdende sfeer past perfect bij het gevoel dat de tieners hebben: in dit kleine dorp, half Antwerpse Kempen, half Amerikaanse suburbs, horen ze niet thuis. Ze zijn voorbestemd voor grotere dingen, ze willen meer.

Het werk van Ward Zwart was altijd al melancholisch en duister, en dat is nu niet anders. Al zitten er ook visuele knipoogjes in, zoals de treinrit waarop een van de passagiers een gigantische haas in zijn armen houdt – in interviews vertelde Zwart vaak hoe graag hij dieren, en meer bepaald hazen en dassen tekent. Op andere prenten zien we dan weer het plezier van het samen zijn, en de energie die vrij komt op een dansvloer of tijdens een concert.

De opvolger van Wolven is een prachtige graphic novel die op velerlei wijzen de vorige overtreft. Hoe jammer dat dit het laatste boek is van de tandem Zwart-Smits.

WARD ZWART & ENZO SMITS
Ik kom van ver, maar blijf niet lang
Bries, 352 blz., 35 €